Χρόνια τώρα προσπαθώ να πείσω τους μαθητές μου να πάψουν να μου λένε ευφάνταστες ιστορίες για αδέλφια που μουτζουρώνουν και σκίζουν εργασίες, γονείς που πετούν τετράδια, εργασίες που διακτινίζονται σε παράλληλα σύμπαντα και άλλα όμοια. Οφείλω να ομολογήσω βέβαια, πως πολλάκις την έχω πατήσει από τις δικαιολογίες τους και ακόμα περισσότερες φορές διασκεδάζω με αυτές, όπως άλλωστε κάθε γονέας ή δάσκαλος.
Και μπορεί για γονείς η δασκάλους το ψέμα των παιδιών τους να είναι εύκολα ανιχνεύσιμο, τι γίνεται όμως για την ανίχνευση του ψέματος και των ψευτών γενικώς; Μήπως χρειάζεται να υποβάλλουμε τους φίλους μας, γνωστούς μας ή συντρόφους μας στην…δική τους στιγμή της αλήθειας;
Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν τρόποι να διακριθεί και να διακριβωθεί το ψέμα και ο ψεύτης. Δέκα είναι οι πιο διαδεδομένοι και σε αυτούς θα αναφερθούμε παρακάτω…
Νο. 1.
Όταν επιθυμείτε να μάθετε εάν κάποιος ψεύδεται, ψάξτε για πράγματα που δεν συνάδουν, δεν ταιριάζουν δηλαδή, μας προτρέπει ο έμπειρος ομοσπονδιακός πράκτορας Newberry.
Όταν η γυναίκα που ανέκρινε είπε πως έτρεξε και κρύφτηκε αφού είχε ακούσει πυροβολισμούς – δίχως να κοιτάξει – ήταν σίγουρος πως …κάποιο λάκκο είχε η φάβα. Και για τούτο την υπέβαλλε σε μία ακόμη δοκιμασία. Σε ανύποπτο χρόνο χτύπησε το τραπέζι και με αυτό τον τρόπο ουσιαστικά έλεγξε το αληθές των ισχυρισμών της. Η αυθόρμητη αντίδρασή της ήταν να κοιτάξει προς την πηγή του θορύβου.
«Όταν κάποιος ακούει ένα θόρυβο, είναι φυσική αντίδραση να κοιτάξει προς την πηγή του, λέει ο Newberry, γνώριζα πως είχε ακούσει τους πυροβολισμούς, κοιτάξει προς την κατεύθυνση από την οποία προήλθαν, είδε τον δράστη και έπειτα έτρεξε», μας αποκαλύπτει. Η ιστορία της δεν είχε απλά λογική αλληλουχία , μας εξηγεί. Αρά λοιπόν, αυτό είναι που θα πρέπει και εμείς με τη σειρά μας να ανιχνεύουμε.
Νο2.
Περίπου το 4% των ανθρώπων είναι «άξιοι» ψεύτες και μπορούν να ψεύδονται εντέχνως λένε οι μελέτες. Μα επειδή η μύτη τους δεν μεγαλώνει όπως του Πινόκιο εμείς θε να χρειαστεί να τους «πιάσουμε στα…πράσα!»
Αν παρακολουθήσουμε προσεχτικά τον περίτεχνο ιστό που πλέκουν και τους ρωτήσουμε κάτι για το οποίο δεν είναι προετοιμασμένοι να απαντήσουν…τότε θε να μπορέσουμε ευκολότερα να ανιχνεύσουμε το ψεύδος.
Νο3.
Ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες ανειλικρίνειας είναι οι αλλαγές στην συμπεριφορά, μας ενημερώνουν οι ειδικοί. Πρέπει να παρατηρήσουμε, δηλαδή να προσέξουμε αν κάποιος ενώ γενικά είναι ήρεμος, ειδικά συμπεριφέρεται με νευρικότητα. Γενικά ο κανόνας είναι να κρίνουμε την συμπεριφορά κάποιου με δεδομένη την πρότερη, γνωστή σε εμάς, συμπεριφορά του. Εάν αυτή διαφέρει από τη συνηθισμένη ίσως να σημαίνει πως κάποιο …ιστό ο φίλος μας να υφαίνει.
Νο4
Οι περισσότεροι άνθρωποι, καθώς μας λένε οι ειδικοί, δεν δύνανται να υποκριθούν ένα χαμόγελο. Ο συγχρονισμός θε να ναι λανθασμένος, θε να κρατήσει πολύ λίγο ή να ναι συνδυασμός ενός θυμωμένου προσώπου με ένα χαμόγελο. Και τούτο εύκολα διακρίνεται καθώς τα χείλη τους είναι λεπτότερα και λιγότερο γεμάτα από ότι σε ένα ειλικρινές χαμόγελο.
Τέτοιου είδους εκφράσεις ψεύτικου συναισθήματος αποτελούν ένα καλό δείκτη ανίχνευσης τους ψεύδους επίσης.
Νο.5
Να εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας. Να έχουμε τεντωμένες τις …κεραίες μας. Αν και ένας μέσος άνθρωπος (που μεταξύ μας , δεν υπάρχει ) ίσως να μην αντιλαμβάνεται το λόγο που διαισθάνεται πως κάποιος δεν είναι ειλικρινής, ένας ειδικός επιστήμονας θε να είναι ικανός να του εξηγήσει ακριβώς τι και γιατί και αυτό ουσιαστικά μας οδηγεί στον επόμενο τρόπο ανίχνευσης της…αλήθειας!
Νο6.
Μια μικρό -έκφραση είναι μια πολύ σύντομη έκφραση η οποία διαρκεί για 1/25 του δευτερολέπτου, και πάντα αποτελεί ένα κρυμμένο συναίσθημα λένε οι ειδικοί. Όταν ένας άνθρωπος υποκρίνεται τον χαρούμενο, αλλά η πραγματικότητα διαφέρει, τότε το αληθινό του συναίσθημα θε να εκδηλωθεί με μια υποσυνείδητη μικρό – έκφραση στο πρόσωπο του. Όποιο και να είναι το συναίσθημα που αποκρύπτεται, είτε είναι φόβος, θυμός, ευτυχία η ζήλεια, θε να εμφανιστεί στο πρόσωπο για μια στιγμή που διαρκεί λιγότερο και από …στιγμή. Αρκεί λοιπόν να είμαστε παρατηρητικοί! ( Από μια μικρό έκφραση έγινε γνωστή και ή σχέση του πρώην πλανητάρχη ή μυστική!)
Νο.7.
Προσοχή στις αντιφάσεις! Και δεν αναφερόμαστε στις λεκτικές μόνο. Ο γενικός κανόνας τονίζει πως πρέπει να προσέχουμε αν αυτά που λέει κάποιος δεν ταιριάζουν με τις χειρονομίες του, οι τα λοιπά νεύματα που χρησιμοποιεί, τότε είναι πολύ πιθανό να …διακατέχεται από … «πνεύμα ψεύδους.»
Οι πιότερο συνηθισμένες αντιφάσεις είναι αυτές που σχετίζονται μεταξύ φωνής και λέξεων, χειρονομιών και φωνής, χειρονομιών και λέξεων ή προσώπου και λέξεων.
Νο8
Τα μάτια, της ψυχής το παραθύρι! Όταν κάποιος αποφεύγει να μας κοιτάξει κατάματα και τούτο δεν είναι ίδιον της συμπεριφοράς του, τότε πολύ πιθανό να μην είναι απολύτως ειλικρινής. Συνηθισμένες αντιδράσεις τέτοιου τύπου είναι να ιδρώνει κανείς και ένα αίσθημα έντονης αμηχανίας και γενικότερα οτιδήποτε δεν είναι φυσιολογικό και υποδηλώνει μια νευρικότητα.
Νο9.
Πάρα πολλές λεπτομέρειες… Όταν ρωτάμε κάποιον κάτι και η απάντηση του παρά είναι λεπτομερειακή, οι ειδικοί έχουν αποφανθεί πως κάτι ίσως δεν πάει καλά! Οι πάρα πολλές λεπτομέρειες μπορεί να σημαίνουν πως κάποιος έχει καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια νοητική στο να κατασκευάσει ένα αληθοφανές σενάριο για να αποκρύψει κάτι.
Νο.10
Η αλήθεια είναι πως είναι πιο σημαντικό να αναγνωρίζουμε πότε κάποιος λέει την …αλήθεια παρά πότε ψεύδεται και τούτο επειδή οι άνθρωποι μπορούν να φαίνονται πως ψεύδονται και όμως να λένε την αλήθεια, μας τονίζουν οι ειδικοί!
Ενώ τούτο όντως ακούγεται περίπλοκο, το να βρούμε την αλήθεια θαμμένη κάτω από ένα ψέμα μπορεί μερικές φορές να μας βοηθήσει να βρούμε την απάντηση στο σπουδαίο ερώτημα του γιατί κανείς ψεύδεται.
Τούτες οι δέκα συμβουλές, είναι ουσιαστικά δέκα τρόποι ανίχνευσής του ψεύδους. Αυτό που δεν μας λένε είναι γιατί κάποιος ψεύδεται και τι το ψεύδος σημαίνει. Οι μικρό – εκφράσεις δεν σου λένε την αιτία, απλά σε ενημερώνουν για την ύπαρξη ενός κρυμμένου συναισθήματος και ποιο είναι αυτό.
Όταν νομίζουμε πως κάποιος που γνωρίζουμε ψεύδεται, θα πρέπει να τον ξέρουμε αρκετά καλά για να αντιληφθούμε και το γιατί ή να είμαστε …«ειδικοί».
Των πνευματικών πατέρων πάντως η προτροπή είναι να βάζουμε τον καλό λογισμό πάντα πρώτο! Η επιλογή είναι δική μας για το ποια είναι η στάση μας και το μονοπάτι που ακολουθούμε γενικότερα στη ζωή. Αν αναζητούμε το ψέμα, τότε σίγουρα θε να το βρούμε. Αν γυρεύουμε την αλήθεια τότε αυτή θε να μας εμφανιστεί. Είτε είμαστε γονείς, δάσκαλοι, φίλοι, συγγενείς, θαρρώ πως είναι καλύτερο να εμπιστευόμαστε τους συνανθρώπους μας και να τους θεωρούμε ειλικρινείς παρά να ψάχνουμε για ιστούς περίτεχνα πλεγμένους και αυτό γιατί μπορεί να παρασυρθούμε και να βλέπουμε ιστούς εκεί που δεν υπάρχουν!